Neergestort vliegtuig in Best op 18 juni 1941

Het zal weinigen bekend zijn dat op 18 juni 1941 langs de Nieuwe Dijk in Best (thans Hokkelstraat) 175 m ten oosten van de destijds onbewaakte overweg van de spoorlijn Eindhoven Boxtel, een Engelse bommenwerper van het type Armstrong Whitworth Whitley met aan boord 5 personen s’nachts rond 3 uur brandend is neergestort. In het brandende wrak zaten 5 personen waarvan een persoon is gered. De overige 4 personen zijn omgekomen.

De luchtaanval (air raid) in de nacht van 17 op 18 juni 1941
In de nacht van 17 op 18 juni 1941 werden 198 Royal Airforce-vluchten uitgevoerd, waarbij het meestal ging om Wellingtons, Whitleys en Hampdens. De doelen waren nogal verschillend: Düsseldorf, Duisburg, Boulogne, Rotterdam en enkele missies om mijnen te leggen. Maar de grootste vliegtuigaanval was gericht op Keulen, waar 43 Hampdens and 33 Whitleys naar toe werden gestuurd. Het enige verlies onder al deze vliegtuigen was, afgezien van een Hampden die bij de landing crashte, dat van de N1462 / GE-V van het 58e squadron.

whitly1
Armstrong Whitworth Whitley AW38 SQN

De vliegtuigaanval op Keulen zou uiteindelijk ineffectief blijken te zijn, omdat de stad melding maakte van een relatief licht bombardement met 17 hoog-explosieve voltreffers en 100 brandbommen. 39 gebouwen werden beschadigd, waarbij 12 gewonden vielen. 11 vliegtuigen van het 58e squadron namen deel aan deze air-raid, maar twee ervan kregen motorproblemen, en omdat ze daardoor niet in staat waren elk hun doel te bereiken, bombardeerden deze in plaats daarvan Oostende.

Vlucht- en bemanningsgegevens
De N 1462 steeg op van Linton on Ouse om 22.55 uur en werd neergeschoten om 02.34 uur door een nachtjager, bestuurd door eerste-luitenant Wolfgang Thimmig van de Tweede Nachtjagereenheid I [2./NJG 1], ongeveer twee kilometer ten noorden van Best, in Noord Brabant, om en nabij 10 km noordnoordwest van Eindhoven. De bemanning bestond uit:

  • De kapitein, officier-vlieger (met militair registratienummer: 85267), Donald Fezard Walker, 28 jaar, was de zoon van James Fezard Walker en Ethel Walker uit Parkston, in Dorset.
  • De tweede piloot (reg.nr. 754906), sergeant Ernest Edward Weldon, 23 jaar, was de zoon van  John Horace Edward en Elisabeth Weldon, en echtgenoot van Eileen Weldon uit Doncaster, in Yorkshire.
  • De navigator en observator [reg. nr. 936274), sergeant Fred Anthony Hatton, 20 jaar, was de zoon van Arnold Bernard en Renee Hatton uit Manningham, bij Bradford, in Yorkshire.
  • De achterschutter [reg.nr. 979716), sergeant Duncan Roger Black, 20 jaar, was de zoon van  Duncan en  Elisabeth Black uit Greenock, in Renfrewshire, Schotland.

Deze vier bemanningsleden verloren allen veel te vroeg het leven en zijn begraven op de Gemeentelijke begraafplaats Woensel “De Oude Toren”.

graven-3 (Fotograaf: Jan Vogels)

Over de radiotelegrafist [reg.nr. 942665], sergeant J.B. Jones, is meer bekend. Met twee gebroken benen werd hij gevangen genomen en krijgsgevangene (POW) gemaakt. Hij was krijgsgevangene zolang de oorlog duurde.

Lotgevallen van Sergeant J.B. Jones
Het schijnt dat Sgt Jones eerst naar Lamsdorf, Duitsland is gevoerd (voorheen Lambinowice, Polen) en daar vandaan naar zijn volgende krijgsgevangenenkamp Heydekug, bij Silute in Litouwen, waar hij verbleef vanaf 15 juli 1944. Terwijl de Russische opmars in het oosten naderde, werd hij eerst overgeplaatst naar het Copernicus-kamp in Thorn (Pools: Torun) in Polen en vervolgens op 9 augustus 1944 naar Oerbke, bij Fallingbostel in Duitsland. Over de tijd daarna ontbreekt het ons aan gegevens in het archief, maar hij schijnt de oorlog overleefd te hebben. Zijn registratienummer als krijgsgevangene was 23631.

Deze informatie hebben wij ontvangen van Mevrouw Karen Leahair, Area Welfare Manager (North East) van Royal Air Forces Association Halifax Block, RAF Linton on Ouse, North Yorks. Linton on Ouse is het vliegveld vanwaar de bommenwerper is vertrokken en nog steeds een operationele basis van de RAF.

Neergeschoten
Het vliegtuig van het 58e Sqadron Registraties N 1462 Squadroncode en roepletter: GE-U was op de terugtocht na de bommen gelost te hebben boven Keulen. Tijdens het luchtgevecht met een Duitse jager crashte het vliegtuig, komende in een neergaande glijvlucht vanuit buurtschap Aarle, net over de spoorlijn en is in een weide in het Broek terecht gekomen.

Alvorens het vliegtuig de grond raakte, heeft het een rij kannidassen (populieren) geraakt. Deze bomen hebben de val gebroken, waardoor het vliegtuig zich niet in de grond heeft geboord.

Tot de kanidassen werden gerooid heeft er altijd een zonk (verlaging) in de toppen van de bomen gelegen. Jammer genoeg heb ik daarvan geen foto’s.

huidige-locatie-wil-vd-bragt

Foto van de huidige lokatie (Foto Wil van den Bragt)

In het politierapport opgesteld door het Hoofd van den Plaatselijken Luchtbeschermingsdienst de heer Leonardus Stephanus Rooyakkers, lezen wij: “Hedenochtend, 18 juni 1941, omstreeks 3 uur, ontving ik van den commandopost van de Plaatselijke Luchtbeschermingsdienst te Best, een telefonische waarschuwing, dat er zoo juist een vliegtuig, in de buurt “Het Broek” brandend was neergestort. Onmiddellijk heb ik dit de beide Gemeente-veldwachters telefonisch medegedeeld en bevolen zich onverwijld naar de plaats van het ongeval te begeven.

Dat de situatie allerminst veilig was blijkt uit het volgende: ”Toen ik om 4.15 uur ter plaatse was teruggekeerd, brandde het vliegtuig niet meer zoo ernstig, waardoor wij konden waarnemen, dat er nog een onontplofte bom tusschen de wrakstukken aanwezig was, maar van de bemanning konden wij nog niets bemerken.”

Het rapport vermeld vervolgens: “De inmiddels gearriveerde geneesheer was bezig met de verzorging van den gewonde, toen om ongeveer 4.30 uur een Duitsche Offizier met personeel van het Luftwaffe uit Eindhoven verscheen, die de afzetting van het terrein van de Gemeente-politie overnam. Om 5.—uur was de Engelse vliegenier verbonden en werd onder geleide van Duitsche Militairen naar het ziekhuis te Best vervoerd.” Dat ziekenhuis moet de ziekenboeg bij het klooster zijn geweest.

Redder van Sgt Jones
De omwonende, mijn vader Thijs Vogels, hoorde dat er een nachtelijk luchtgevecht plaatsvond en zag een brandend vliegtuig in “Het Broek” neerstorten.

Hij ging er meteen naar toe en zag net over de overweg ca. 80 m van de Nieuwe Dijk het vliegtuig brandend liggen. Hij was er als eerste bij en hoorde een bemanningslid schreeuwen.

Hij aarzelde niet en ging naar het brandende vliegtuig en zag dat het zwaaiende bemanningslid met riemen vastzat. Hij pakte toen zijn “kniep” uit zijn zak, sneed de riemen door en nam de piloot op zijn schouder en legde hem ca. 40 m van het brandende toestel tegen een boom aan. Hij verbaasde zich dat hij zo sterk was en dat dit (door de adrenaline) hem gelukt was.

Even later arriveerde huisarts Dr. Kuipers. Het bemanningslid ritste toen zijn laars open en haalde een gouden horloge uit zijn laars en gaf deze aan Thijs. Deze gaf het horloge door aan Dr. Kuipers. Daarna maakte Thijs zich uit de voeten, want hij was bang dat als er Duitsers bij kwamen en als dan bleek dat hij het bemanningslid uit het vliegtuig had gehaald, hij grote problemen zou krijgen. Hij heeft dit verhaal altijd stil gehouden en daarom ook tijdens de oorlog aan niemand verteld. De geredde piloot had 2 gebroken benen. Deze zijn door een Duitse militaire arts in Huize Nazareth gezet. Vervolgens is de piloot in een Duitse Rode Kruis wagen naar Den Bosch gebracht. Het wrak is kort daarop door de Duitsers geruimd.

Onderzoek
Ik heb het verhaal van dit vliegtuig op jonge leeftijd gehoord en mijn vader is al enige tijd geleden overleden. Deze gebeurtenis is mij altijd bij gebleven, reden voor mij om de zaak verder te onderzoeken. Ik heb onder andere gesproken met met omwonenden. Zo heeft in de aan de overzijde van de spoorlijn wonende Sjaak v.d. Sande (Sjaak de Coop), kijkend uit het dakraam het vliegtuig brandend zien neerstorten. Zijn strenge vader zorgde ervoor dat geen enkel kind van het kinderrijke gezin naar het wrak mocht gaan kijken. Want hij wilde voorkomen dat zij in een gevaarlijke situatie zouden komen want men wist dat de Duitsers geen pottenkijkers duldden.

Een andere omwonende Jan vd. Loo wilde de  andere dag naar het wrak gaan kijken maar werd door Duitse soldaten door het warme weer ”in blote buik” en met geweer in de aanslag tegen gehouden. Een andere omwonende, Toon Kuipers, mocht van zijn strenge vader (Huubke) ook niet gaan kijken en heeft mij later de exacte plaats aangewezen waar het wrak was neer gekomen.

Ik heb hierop contact opgenomen met Ad van Zantvoort, een Eindhovenaar die veel gecrashte vliegtuigen heeft onderzocht. Hij heeft met zijn metaaldetector de plek onderzocht en vond uitsluitend stukjes mica (van de cockpit) en enkele patronen.

Hij heeft me ook de namen van de bemanning verstrekt alsmede het vliegtuigtype en de plaats waar de omgekomen bemanning begraven ligt. Tevens heeft hij mij een kopie van het Proces verbaal en het politierapport beschikbaar gesteld.  Hij heeft ook advertenties in Engelse dagbladen geplaatst en onderhoudt contacten met familieleden van de omgekomen bemanning. Uit zijn speurwerk is gebleken dat G.B. Jones na het verblijf in verschillende Poolse krijgsgevangenissen weer naar Engeland kon terugkeren, aldaar is hij getrouwd en is in 1970 op 51 jarige leeftijd overleden.

Ook onderhoudt van Zandvoort contact met de kleinzoon van de piloot van de Duitse jager die de Armstrong Whitworth Whitley neergeschoten heeft. De naam van de kleinzoon is Max Thimmig en Ad heeft van hem foto’s en een Abschussmeldung (rapport van de vlieger en getuigen op de grond) gekregen.

Jan Vogels

Dank aan Novri Scheerhoorn die extra informatie heeft kunnen toevoegen over het vliegtuig met haar bemanning en thuishaven.

Studiegroep Luchtoorlog 1939-1945, gedetailleerd overzicht van vlucht N1462 / GE-V.

De Studiegroep probeert alle gegevens te verzamelen over de verliezen aan vliegtuigen in WOII zowel van geallieerde als van Duitse zijde. Deze gegevens zijn voor alle belangstellenden beschikbaar op internet. De database is nog niet compleet mede vanwege de enorme hoeveelheid aan informatie. Op dit moment bevat de database ongeveer 7000 vliegtuigregistraties inclusief 1200 meestal Duitse vliegtuigen en 22.000 geregistreerde bemanningsleden.

De database is te benaderen op: https://www.verliesregister.studiegroepluchtoorlog.nl/zz.php

loss-chart

2 reacties

  1. Paul Mulder

    Hallo,

    Via het artikel in Groeiend Best ben ik hier terecht gekomen. Op 18 juni wordt er een monument geplaatst, dat wil ik breder onder de aandacht brengen door het plaatsen van een geocache. Hiervoor wil ik (delen) van bovenstaande tekst en foto’s gebruiken. Graag daarvoor uw toestemming, bij de omschrijving van de cache zal ik uiteraard de bron vermelden.
    Om een idee te geven over het bereik, bij alle Toponiem banken in Best heb ik ook een cache gelegd,, deze bankjes zijn al honderden keren bezocht, heel vaak met bedankjes voor het interessante verhaal

    Met vriendelijke groeten,

    Paul Mulder

    Beantwoorden
    1. admin

      Paul,

      Akkoord met het delen van de tekst en fotos voor geocache.

      Groeten,

      Ton van Erp

      Beantwoorden

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Verplichte velden zijn gemarkeerd met *

De volgende HTML-tags en -attributen zijn toegestaan: <a href="" title=""> <abbr title=""> <acronym title=""> <b> <blockquote cite=""> <cite> <code> <del datetime=""> <em> <i> <q cite=""> <strike> <strong>